چگونگی پیدایش و سیر تحول در شهرهای جدید
فهرست مطالب
پیدایش و سیر تحول شهرهای جدید ۳
تعاریف و مفاهیم ۳
سابقه شهرهای جدید ۵
نظام شهری وشهرهای جدید در ایران ۸
تحولات شهرو شهرنشینی در ایران ۸
تحولات برنامه ریزی طرحهای شهری و ناحیه ای در ایران ۱۱
سابقه ایجاد شهرهای جدید در ایران ۲۰
دوره اول در فاصله دو جنگ جهانی ۲۰
دوره دوم : پس از جنگ جهانی دوم تا اواسط دهه ۱۳۴۰: ۲۳
دوره سوم : از نیمه دوم دهه ۱۳۴۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی ( ۱۳۵۷) ۲۴
دوره چهارم : سالهای پس از انقلاب اسلامی (۱۳۵۷ تاکنون ): ۲۶
دلایل ایجاد شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی ۲۸
بررسی مسائل مربوط به شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی ۳۰
برنامه ریزی شهر های جدید ۳۴
کلیات مراحل برنامه ریزی ۳۵
مطالعات آمایش سرزمین ۳۶
طرح ریزی کالبدی ۴۰
مطالعات ناحیه شهری ۴۲
مطالعات مکان یابی ۴۳
مطالعات محدوده راهبردی ۴۳
مطالعات طرح توسعه عمران ( جامع ) ۴۴
مطالعه و تهیه طرح تفصیلی ۴۶
شرکت عمران شهر جدید ۴۷
چهار چوب مکان یابی شهر های جدید ۴۹
شاخصهای فیزیکی ۴۹
شاخصهای اجتماعی – اقتصادی ۵۵
شاخصهای محیط زیست ۵۷
شاخصهای سیاسی ۵۸
شاخصهای تهیه نقشه مبنا ۵۹
چهارچوب برنامه ریزی شهرهای جدید ۶۱
پیش بینی جمعیت و اشتغال ۶۲
برنامه ریزی اجتماعی و الگوی همجواری ۶۶
برنامه ریزی مسکن ۶۸
برنامه ریزی تقسیمات کالبدی ۷۶
برنامه ریزی حمل و نقل و تاسیسات زیر بنایی ۷۹
پیش بینی میزان هزینه ها و چگونگی سرمایه گذاری ۸۱
برنامه ریزی پدافند ۸۴
نیروی انتظامی ۸۸
مطالعات طراحی ۸۹
برنامه ریزی مدیریت شهر جدید ۹۴
ارزیابی کارکرد شهرهای جدید در ایران ۱۰۱
نتیجه گیری ۱۰۱
بررسی نمونه هایی از شهرهای جدید در ایران ۱۰۷
الگوی و طبقه بندی شهرهای جدید در ایران ۱۰۷
شهر جدید پردیس ۱۱۸
ناحیه شهری اصفهان ۱۲۱
شهر جدید شاهین شهر ۱۲۳
شهر جدید پولاد شهر ۱۲۹
پیدایش و سیر تحول شهرهای جدید
تعاریف و مفاهیم
شهرهای جدید در نظامهای اجتماعی – اقتصادی جهان و با توجه به تحولات
نظریه ای بسیار دگرگون شده اند هنوز تعریف جامعی برای شهرهای جدید ارائه
نشده است اما می توان تعاریف زیر را برای آنها پذیرفت :
۱) شهرهای جدید ، اجتماعهای برنامه ریزی شده ای است که در پاسخ به اهداف از پیش تعیین شده ایجاد می شود
۲) ایجاد شهر جدید عملی ارادی است که فرض را بر وجود یک منبع قدرت یا
سازمانی می گذارد که تأمین کننده مکان ومنابع برای توسعه شهر و اعمال
کنترل مداوم بر آن است تا شهر به اندازه با دوامی برسد .
۳) شهر جدید، اجتماعی خود اتکاست باجمعیت و مساحت مشخص ، فاصله ای
معین از مادرشهر ، برنامه ریزی از پیش تعین شده ، اهداف معین و همچنین
برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل
معمولاًشهرهای جدید برای تمرکز زدایی کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی در
ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبة نزدیکی به شهرهای
بزرگ ، جمعیت تشویق به خروج از مادرشهر شوند تا اسکان به همراه اجرای
برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی فراهم آید ، بدین ترتیب جذب سرریزهای
جمعیتی ، ساماندهی فضایی مادر شهر و ناحیه شهری ، بهبود وضعیت محیط کار ،
زندگی سالم و اجتماعی کامل میسر می شود . در واقع مفهوم شهر جدید مفهوم
اجزای یک شهر در یک ارتباط ارگانیک با یکدیگر است .
بنابر تعاریف قبلی شهرهای جدید دارای تاریخ تولد مشخصی هستند و در
زمان کوتاه و معینی ساخته می شوند اینگونه شهرها در تضاد کامل با پیدایش و
تحول شهرهای متراکم هستند . و براساس یک هسته ، پیش از آنکه به وجود آیند
تشکیل می شوند و به کندی رشد می کنند معمولاًبرنامه ریزی شهر جدید مبتنی بر
پیش بینی جمعیت است تا این جمعیت پایه ای برای پیش بینی نیازهای کالبدی ،
اقتصادی و اجتماعی آینده باشد .
طراحی و ساخت شهرهای جدید بیشتر در زمینهای بکر وغیر قابل کشت و بدون
هسته اولیه صورت می گیرد شهرهای جدید درالگوهای متعددی طبقه بندی می شوند و
در مباحث آینده به طور مفصل درباره آن بحث خواهد شد .
شهر جدید با حومه اختلاف اساسی دارد حومه یک ناحیه مجزای مسکونی است
که ساکنان آن برای کار به شهر دورتر رفت و آمد می کنند اما شهر جدید باید
همه عملکردهای شهری را به اندازة‌معین داشته باشد .
سابقه شهرهای جدید
اگر منظور از طراحی شهرهای جدید را ایجاد نظامی از پیش فکر شده برای
نحوه استقرار کاربریهای شهری و نحوه ارتباط بین آنها در کل مجموعه و نیز
نحوه ارتباط این نظام در چهارچوبهای وسیعتر ناحیه ای وملی فرض کنیم ، این
امر سابقه ای طولانی دارد . به طور کلی شهرهای جدید در بیشتر دوره های
تاریخی ، بویژه از زمانی که شهر نشینی شروع شد ، در اقصی نقاط دنیا طراحی و
احداث شده اند احداث این شهرها در مورادی به مثابه برنامه ای برای تحقق
بخشی از سیاست حکومتها بودهاست ، که در این زمینه می توان از شهرهای جدید
بابلی و آشوری در بین النهرین ، موهنجودارو در ایندوس ، کاهن در مصر ،
میلیتوس ، اولین توس و پرینس در یونان وتعدادی مراکز شهرهای جدید در افریقا
نام برد . در قرون وسطی گروههای مذهبی و پادشاهان، شهرهای جدید در آفریقا
نام برد . در قرون وسطی گروه های مذهبی و پادشاهان ، شهرهای جدید بسیاری را
ساخته‌اند . در عصر رنسانس نیز معماران و برنامه ریزان چنین شهرهایی را
ایجاد کرده اند که از آن میان میتوان از اسکارموزی نام برد . همچنین پس از
کشف آمریکا توسط کریستف کلمب، در سال ۱۴۹۲ در سال جنوبی جزایر اسپانیولی
شهر جدیدی ساخته شد . در ایران نیز پادشاهان در گذشته های دور شهرهای جدید
معتددی را احداث کرده اند که از آن میان می توان از تخت جمشید و نیشابور
نام برد .
در دولت شهرهای یونان نیز ، هدف اصلی از طراحی شهر، ایجاد سکونتگاهی
با اندازه جمعیتی مشخص و ایجاد نظامی که در برگیرندة کلیه فعالیتهای مذهبی –
سیاسی و اقتصادی شهروندان باشد بوده است .
شهرهای دفاعی دوره رنسانس گویای تفکر طراحان جهت ایجاد نظامی برای
شکل گیری شهر است طراحی شهرهای آرمانی در قرن نوزدهم از سوی تخیل گرایان ،
به بحث ایجاد سکونتگاههای مطلوب و تخیلی بشر دامن زد .